استفاده از بوتاکس (اونابوتولینومتوکسیون A) به منظور جلوگیری از بروز سردرد میگرنی در بزرگسالان مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) میباشد.
میگرن عارضهای است که سبب بروز علائم مختلف از جمله سردرد شدید یا سردرد ضرباندار میشود. سردردهای میگرنی معمولا در یک طرف سر ایجاد شده و ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشند. در صورتی که سردرد برای حداقل 4 ساعت در طول مدت 15 روز یا بیشتر در هر ماه بروز کند، میگرن مزمن محسوب میشود.
میگرن چیست؟
میگرن عارضهای است که سبب بروز علائم مختلف از جمله سردرد شدید میشود. سردردهای میگرنی معمولا در یک طرف سر ایجاد شده و ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشند. در صورتی که سردرد برای حداقل 4 ساعت در طول مدت 15 روز یا بیشتر در هر ماه بروز کند، میگرن مزمن محسوب میشود.
علائم میگرن در مراحل مختلفی ایجاد میشوند:
- پیش از بروز سردرد. امکان دارد علائم میگرن چند ساعت یا چند روز پیش از سردرد ایجاد شوند. ممکن است در برخی از افراد علائمی شامل تغییر در بینایی مانند نقطه کور و مشاهده نور درخشان یا چشمکزن ایجاد شود. همچنین امکان دارد بعضی از افراد احساس گزگز در دست و پا و یا دشواری در صحبت کردن را تجربه کنند.
- در زمان بروز سردرد. در این مرحله، ممکن است سردرد خفیف تا شدید ایجاد شود. امکان دارد این سردردها از چند ساعت تا چند روز طول بکشند. همچنین ممکن است شخص حالت تهوع و استفراغ را نیز تجربه کند. به علاوه احتمال دارد حساسیت به نور و صدا نیز ایجاد شود.
- پس از بروز سردرد. در این مرحله بروز خستگی و کجخلقی شایع میباشد و ممکن است این حالت تا 2 روز طول بکشد. در طول این مدت احتمال دارد در اثر بروز سردرد طولانیمدت، در فعالیتهای روزانه اختلال ایجاد شود. حساسیت شدید به نور و صدا نیز ممکن است ایجاد شود. همچنین امکان دارد در اثر فعالیت جسمانی، سردرد تشدید شود.
بوتاکس چیست؟
بوتاکس نام تجاری بوتولینوم توکسین میباشد. برندهای دیگری نیز در این ارتباط موجود هستند ولی جهت بهبود سردرد میگرنی موثر نمیباشند. بوتاکس از نوعی باکتری به نام کلوستریدوم بوتولینوم به دست میآید. نحوه تهیه بوتاکس از این باکتری و آمادهسازی آن برای مصارف پزشکی توسط تولیدکنندگان مختلف، متفاوت میباشد. بنابراین انواع مختلف برندهای بوتولینوم توکسین ممکن است کاربردهای مختلفی داشته باشند و نباید به جای یکدیگر مورد استفاده قرار گیرند.
بوتاکس بر پایانههای عصبی اثر گذاشته و باعث میشود که اعصاب نتوانند به طور طبیعی به تکانه (ایمپالسهای) عصبی الکتریکی پاسخ دهند. در این حالت فعالیت طبیعی اعصاب متوقف میشود. در نتیجه زمانی که تزریق در عضلات صورت انجام شود، چین و چروکهای صورت کاهش پیدا میکنند. سالها پیش بسیاری از افراد به طور تصادفی متوجه شدند که در اثر تزریق بوتاکس برای بهبود زیبایی ظاهری، کمتر دچار سردرد میشوند. اخیرا از بوتاکس برای بهبود میگرن مزمن استفاده شده و همچنین این دارو برای درمان بیماریهای دیگری مانند اسپاسم یکطرفه صورت، دیستونی، فلج مغزی و سکته مغزی نیز به کار برده میشود.
آیا میتوان از بوتاکس برای درمان میگرن استفاده کرد؟
بله. استفاده از بوتاکس برای درمان میگرن مزمن امکانپذیر است. علائم میگرن مزمن شامل بروز سردرد برای مدت حداقل 15 روز در ماه و بروز علائم مرتبط با میگرن شامل حالت تهوع، حساسیت به نور و صدا و سردرد ضرباندار یا سردرد در یک طرف سر برای مدت حداقل 8 روز میباشد.
نحوه درمان میگرن با بوتاکس در کلینیک زعفرانیه
بوتاکس بر عصبهای کوچکی که درد را از سر به مغز منتقل میکنند اثر میگذارد. در این حالت میزان مواد شیمیایی آزاد شده از پایانههای عصبی کاهش پیدا کرده و در نتیجه مسیر فیدبکی که باعث تداوم میگرن و سردرد شده، قطع میشود.
چه افرادی کاندیدای مناسب برای تزریق بوتاکس هستند؟
بوتاکس تنها برای درمان میگرن مزمن موثر میباشد و هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر آن برای کمک به درمان میگرن اپیزودیک یا سردردهای تنشی وجود ندارد. وجود موارد زیر باعث میشود تا شخص کاندیدای مناسبی برای تزریق بوتاکس محسوب شود:
- بروز سردرد برای مدت میانگین 15 روز در ماه
- واکنش ناکافی به درمان، عدم تحمل یا منع مصرف برای استفاده از حداقل 3 داروی پیشگیریکننده میگرن (پروپرانولول، آمیتریپتیلین، متی سرژید، پیزوتیفن، سیپرو هپتادین یا توپیرامات)
- وجود سردرد ناشی از مصرف بیش از حد داروی مُسکن
- داشتن حداقل 18 سال سن و درمان توسط متخصص مغز و اعصاب
جهت ادامه درمان با بوتاکس، تعداد دفعات روزهای بروز سردرد در طول ماه بایستی به میزان 50 درصد یا بیشتر کاهش پیدا کنند. (پس از 2 نوبت درمانی با فاصله 12 هفته)
تزریق بوتاکس
استفاده از روش تزریق بوتاکس از جانب سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) جهت جلوگیری از بروز سردرد میگرنی در بزرگسالان مورد تایید میباشد.
میزان مصرف بوتاکس
جهت استفاده از روش درمان میگرن با بوتاکس، میزان مصرف این دارو 155 واحد (تقسیم شده در 31 تزریق) میباشد. این تزریقات در هفت ناحیه عضلانی در صورت و گردن انجام میشوند. در هر یک از این ناحیههای عضلانی بخشهایی وجود دارند که 1/0 میلیلیتر بوتاکس در این بخشها تزریق میشود. در مجموع، 155 واحد بوتاکس در 31 بخش مختلف در عضلات صورت و گردن تزریق میشود.
تزریقات هر 12 هفته یک بار انجام میشوند. تزریق بوتاکس علاوه بر جلوگیری از سردرد میگرن مزمن، دارای استفادههای دیگری نیز میباشد. امکان دارد از مقادیر متفاوت بوتاکس برای کاربردهای دیگر استفاده شود. در این ارتباط بایستی با پزشک خود مشورت کنید.
نحوه تزریق بوتاکس در کلینیک زیبایی زعفرانیه
بوتاکس به صورت پودر در ظروف مخصوص یک بار مصرف عرضه میشود. درنهایت این دارو به شکل محلول مایع مورد استفاده قرار میگیرد. جهت جلوگیری از بروز سردرد میگرنی، بوتاکس در عضله مورد نظر تزریق میشود.
بوتاکس در چه قسمتهایی مورد استفاده قرار میگیرد؟
جهت درمان میگرن با بوتاکس، این دارو در نقاط زیر تزریق میشود:
- بین شانه و گردن (در طرف چپ و راست)
- پشت گردن در قسمت پایه جمجمه در هر دو طرف چپ و راست
- قسمت عقب سر، پشت گوشها
- قسمت میانی پیشانی، بالای چشمها
- بخش پایینی پیشانی، بالای بینی
- بخش پایینی پیشانی، نزدیک لبه داخلی ابروها
- قسمت عقب شقیقهها، بالای گوشها
اقدامات مورد نیاز پیش از تزریق بوتاکس
پیش از تزریق بوتاکس، موارد زیر بایستی در نظر گرفته شوند:
- تزریق بوتاکس باید در کلینیک معتبر انجام شود تا در صورت بروز عوارض جانبی شدید، از مراقبتهای پزشکی لازم استفاده شود.
- سابقه پزشکی متقاضی بایستی به پزشک ارائه شود. همچنین هر گونه جراحی یا بستری در بیمارستان که قبلا انجام شده است باید به پزشک شرح داده شود.
- متقاضی باید جزئیات مربوط به میزان مصرف هر گونه دارویی که در حال حاضر استفاده میکند را به پزشک ارائه دهد. این داروها شامل محصولات طبیعی یا داروهای هومیوپاتی نیز میشوند؛ چرا که ممکن است این محصولات با بوتاکس تداخل داشته و سبب بروز عوارض شوند.
- متقاضی باید در ارتباط با نیاز به قطع مصرف هر گونه دارو پیش از درمان میگرن عصبی با بوتاکس اطمینان حاصل کند. در این ارتباط امکان دارد به قطع مصرف داروهای زیر نیاز باشد:
- داروهای مُسکن مانند ایبوپروفن یا آسپیرین
- داروهای آنتیبیوتیک. در صورت مصرف این نوع داروها جهت درمان عفونت، امکان دارد پزشک به متقاضی توصیه کند که تا زمان پایان دوره مصرف داروی آنتیبیوتیک، از تزریق بوتاکس خودداری شود.
- داروهای مخصوص درمان عارضههای قلبی
- داروهای درمان آلزایمر یا دیگر بیماریهای مربوط به اعصاب
- برخی از ویتامینها و مکملهای معدنی
- حداقل چهار روز پیش از درمان میگرن با بوتاکس بایستی از مصرف داروهای رقیقکننده خون خودداری شود. این داروها شامل هپارین، وارفارین (کومادین) و آپیکسابان (الیکوییس) میباشند. این داروها میتوانند در زمان درمان با بوتاکس یا پس از درمان سبب بروز خونریزی شوند.
در دوران بارداری یا شیردهی، در صورت وجود سابقه بیماریهای عصبی- عضلانی، وجود عارضه قلبی یا اختلالات خون یا وجود آلرژی به بوتاکس، بایستی از تزریق این دارو خودداری شود.
کاهش عوارض جانبی در روز تزریق بوتاکس
در ارتباط با عوارض درمان میگرن با بوتاکس و کاهش عوارض جانبی بایستی به موارد زیر توجه شود:
- جهت کاهش تولید پروستاگلاندین (هورمونی که باعث بروز درد و التهاب میشود)، میتوانید در روز درمان از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (ایبوپروفن، ناپروکسن یا استامیوفن) استفاده کنید.
- جهت جلوگیری از بروز کبودی، میتوانید بلافاصله پس از تزریق یک بسته یا پک یخ در محل مورد نظر قرار دهید. بسته یخ بایستی به منظور جلوگیری از تماس مستقیم با پوست در یک پارچه یا حوله پیچیده شود. این روش نه تنها سبب کاهش درد و التهاب میشود بلکه با تنگ کردن رگهای خونی، خطر خونریزی را کاهش میدهد.
- برای مدت 24 ساعت پس از درمان، از انجام فعالیتهای جسمانی غیر ضروری خودداری کنید چرا که این کار میتواند سبب گسترش بوتاکس به دیگر قسمتهای بدن و بروز عوارض جانبی شود. به این منظور فعالیتهای خود را به حداقل رسانده و در حد امکان استراحت کنید.
جلوگیری از بروز عوارض درمان میگرن با بوتاکس در بلندمدت
در طول چند هفته اول پس از تزریق بوتاکس بروز درد، التهاب و کبودی خفیف، خونریزی یا افتادگی پلک شایع و طبیعی میباشد. بهترین روش جهت جلوگیری از بروز این عوارض در بلندمدت، بررسی دقیق علائم و عوارض میباشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید. در صورت تداوم علائم و عدم امکان مراجعه به پزشک، امکان دارد به مراجعه به اورژانس بیمارستان نیاز باشد.
درمان میگرن با بوتاکس در بسیاری از موارد سبب دستیابی به نتیجه رضایتبخش میشود؛ ولی این روش برای همه افراد موثر نمیباشد. در بسیاری از افراد، حدود دو هفته پس از درمان نتایج قابل مشاهده میباشند. به طور متوسط، درمان میگرن با بوتاکس برای مدت سه تا شش ماه ماندگار میباشد و پس از این مدت امکان دارد به تکرار درمان نیاز باشد. نتایج مورد نظر با هر بار درمان بهبود پیدا میکنند. استفاده از این روش درمانی به تعداد 5 نوبت در طول مدت 15 ماه باعث دستیابی به بهترین نتیجه درمان میشود.
استفاده از بوتاکس در درمان میگرن چقدر موثر میباشد؟
هدف استفاده از بوتاکس در درمان میگرن، رفع کامل سردرد یا میگرن نمیباشد؛ بلکه هدف بهکارگیری این روش بهبود کیفیت زندگی و تبدیل میگرن مزمن به میگرن اپیزودیک است.
تزریق بوتاکس جهت درمان میگرن در حدود یک چهارم از بیماران موثر نمیباشد. در یک چهارم افراد نیز این روش (در نوبت اول یا دوم درمان) موثر است. نیمی از بیماران نیز به دو نوبت درمان با این روش جهت دستیابی به نتیجه رضایتبخش نیاز دارند. تحقیقات نشان میدهند که تزریق بوتاکس در 47 درصد از بیماران به میزان 50 درصد سبب کاهش تعداد دفعات بروز سردرد میشود.
تاثیر بوتاکس بر روی اعصاب به چند روز تا چند هفته طول میکشد. بهبود میگرن مزمن به حداقل 4 هفته زمان نیاز دارد. در برخی از بیماران تاثیر درمان پس از دومین نوبت درمان (12 هفته پس از اولین نوبت درمان) قابل مشاهده است.
چه افرادی نمیتوانند از بوتاکس برای درمان میگرن استفاده کنند؟
بوتاکس تنها برای بهبود میگرن مزمن بایستی مورد استفاده قرار گیرد.
- افرادی که در دوران بارداری یا شیردهی قرار دارند نباید از روش تزریق بوتاکس استفاده کنند.
- در صورت وجود بیماریهای مرتبط با اعصاب مانند فلج بل، نوروپاتی یا میاستنی گراویس، خطر ناشی از تزریق بوتاکس افزایش پیدا میکند.
- چنانچه در مدت سه ماه گذشته از بوتاکس به منظور بهبود زیبایی ظاهری استفاده شده باشد، احتمال افزایش عوارض جانبی وجود دارد.
موارد زیر بایستی به پزشک اطلاع داده شوند:
- وجود هر گونه مشکل در ارتباط با تزریق (مانند غش کردن) در گذشته
- سابقه بروز هر گونه مشکل ناشی از تزریق بوتاکس
- وجود التهاب، ضعف، تحلیل عضله یا پوست در ناحیه تحت درمان
- سابقه مشکل در بلع غذا یا ورود تصادفی مواد غذایی یا مایعات درون ریهها، خصوصا در اثر درمان اسپاسم مداوم عضلانی در گردن و شانهها
- وجود مشکل مرتبط با عضلات یا بیماریهای مزمن عضلانی
- وجود بیماریهای مرتبط با دستگاه عصبی
- وجود بیماری مربوط به چشم به نام گلوکوم زاویه بسته یا خطر بروز این نوع گلوکوم
- انجام هر گونه جراحی در گذشته که ممکن است بر عضله تحت درمان با بوتاکس اثر گذاشته باشد.
- برنامهریزی برای انجام جراحی در آینده
- مصرف هر گونه داروی رقیقکننده خون
آیا استفاده از بوتاکس برای درمان میگرن و به منظور بهبود زیبایی ظاهری به صورت همزمان امکانپذیر است؟
بله. شما میتوانید از بوتاکس به طور همزمان برای مقاصد مختلف استفاده کنید مشروط بر این که میزان کل بوتاکس تزریق شده از 400 واحد در مدت 3 ماه برای بزرگسالان تجاوز نکند.
همچنین امکان دارد بوتاکس به منظور رفع چین و چروک و در چند ناحیه مختلف استفاده شود. جهت اطمینان از ایمنی و تاثیر استفاده از بوتاکس جهت بهبود زیبایی ظاهری برای استفاده بیش از سه ماه یک بار به تحقیقات بیشتری نیاز است.
میزان رقیقسازی و مقدار واحد در هر 1/0 میلیلیتر برای استفاده از بوتاکس به منظور رفع سردرد میگرنی یا بهبود زیبایی ظاهری متفاوت میباشد.
در صورت تزریق بوتاکس در مقدار مناسب جهت درمان میگرن و یا به منظور رفع چین و چروک، از اثرگذاری بوتاکس خارج از ناحیه تحت درمان جلوگیری خواهد شد.
آیا تزریق بوتاکس باعث ایجاد درد میشود؟
جهت تزریق بوتاکس از سوزن بسیار ظریف و بسیار تیز استفاده میشود و در نتیجه درد ایجاد نخواهد شد. امکان دارد سوزش مختصر در ناحیه تزریق ایجاد شود. در صورتی که تزریق توسط پزشک با تجربه صورت گیرد، کل روند درمان بین 10 تا 15 دقیقه طول کشیده و دردی ایجاد نخواهد شد. پس از درمان، تعداد زیادی از افراد میتوانند فعالیتهای روزانه خود را ادامه دهند.
چه زمانی نتایج درمان قابل مشاهده هستند؟
پس از اولین نوبت درمان، نتایج تزریق جهت بهبود میگرن پس از 10 تا 14 روز قابل مشاهده هستند. افرادی که پس از اولین نوبت درمان هیچ بهبودی را تجربه نمیکنند، امکان دارد پس از تکرار درمان نتایج را مشاهده کنند. در صورتی که پس از دو یا سه نوبت درمان هیچ بهبودی در میگرن مشاهده نشود، ممکن است ادامه درمان تاثیری در بهبود عارضه نداشته باشد.
عوارض درمان میگرن با بوتاکس
تزریق بوتاکس روش مناسبی برای جلوگیری و رفع سردرد میگرنی میباشد ولی با این حال امکان بروز عوارض جانبی وجود دارد. از جمله شایعترین عوارض، بروز سفتی و درد گردن است. تزریق بوتاکس در عضلات گردن و قسمت بالای شانهها میتواند باعث ایجاد ضعف موقت در این عضلات شود. در اثر فعالیت بیش از حد این عضلات برای بالا نگه داشتن سر، درد و سفتی گردن ایجاد میشود. ضعف، درد و سفتی ناشی از تزریق بوتاکس پس از چند روز تا چند هفته بهبود پیدا کرده و در این مدت بیمار میتواند از داروهای ضد التهابی برای تسکین درد استفاده کند. از بهکارگیری شلکنندههای عضلانی بایستی خودداری شود چرا که میتوانند سبب تشدید ضعف عضلانی و بروز درد شوند.
درمان میگرن با بوتاکس در چه فواصل زمانی بایستی انجام شود و درمان چه مدت باید ادامه پیدا کند؟
در تحقیقات انجام شده در ارتباط با تاثیر بوتاکس در بهبود میگرن، تزریق بوتاکس هر سه ماه یک بار (در مجموع 5 نوبت درمانی در طول 15 ماه) از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مورد تایید میباشد. خطرات مربوط به استفاده از بوتاکس بیش از مقدار ذکر شده برای بهبود میگرن مزمن، نامشخص میباشد و استفاده از این روش فقط با فواصل 3 ماه بین تزریقات، استاندارد محسوب میشود. تاثیر درمان در بهبود برخی از بیماران به حدی است که امکان دارد به ادامه درمان نیازی نباشد.
آیا مصرف داروهای دیگر برای بهبود سردرد در زمان تزریق بوتاکس امکانپذیر است؟
بله. درمان سردرد میگرنی مزمن با استفاده از داروهای مناسب به مقداری که باعث سوء مصرف دارو نشود، به روند بهبود درمان میگرن توسط بوتاکس کمک میکند. طبق نظر بسیاری از پزشکان، داروهای خوراکی مورد استفاده برای جلوگیری از میگرن به نوعی مکمل تزریق بوتاکس جهت درمان میگرن مزمن محسوب میشوند. هچنین در ارتباط با جلوگیری از تاثیر تزریق بوتاکس در اثر مصرف داروهای جلوگیری از میگرن، شواهدی در دست نمیباشد.
هزینه درمان میگرن با بوتاکس
هزینه درمان میگرن با بوتاکس به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل شامل نوع بیمه درمانی، داروهای مورد استفاده، محل جغرافیایی کلینیک و همچنین هزینه جلسات درمانی میباشند.
تزریق بوتاکس به چقدر زمان نیاز دارد؟
در صورتی که تزریق توسط پزشک ماهر و باتجربه انجام شود، کل روند درمان به 10 تا 15 دقیقه زمان نیاز دارد.
بهبود میگرن پس از تزریق بوتاکس
پس از تزریق بوتاکس شما میتوانید فعالیتهای روزانه خود را ادامه دهید. تزریق بوتاکس در ناحیه پیشانی باعث ایجاد برآمدگیهای کوچک در این قسمت خواهد شد ولی این حالت پس از چند ساعت رفع خواهد شد (در صورت استفاده از یخ در محل مورد نظر، برآمدگیها سریعتر بهبود پیدا میکنند). به ندرت امکان دارد پس از تزریق سردرد خفیف یا شدید ایجاد شود. تزریق بوتاکس برای تمامی انواع سردرد موثر نمیباشد. در نوبت اول تزریق، اثرات درمانی تزریق بوتاکس ممکن است 2 هفته پس از تزریق قابل مشاهده باشند.
