بوتاکس (سم بوتولینیوم) از باکتری تشکیل شده است که باعث بوتولیسم یا مسمومیت غذایی حاد میشود. سم بوتولینیوم فعالیت عصب ها را در ماهیچه ها مختل می کند. بوتاکس برای کاهش موقت چروک های صورت در افراد بالغ استفاده میشود همچنین برای مراقبت از عضلات خاص چشم که به دلیل اختلالات عصبی در بزرگسالان و کودکانی که حداقل 12 سال دارند دچار مشکل شده اند نیز استفاده میشود.
این امر شامل پلک زدن های غیرعادی و اسپاسم پلک ها می شود و شرایطی ایجاد می شود که حرکات چشم نمی توانند در یک جهت مشخص متمرکز شوند. هرچند سم بوتولینیوم همان سمی است که مسمومیت غذایی حاد ایجاد می کند (به صورتی که برای زندگی شخص یک تهدید محسوب می شود)، ولی تزریق بوتاکس بی خطر تلقی می شود چرا که دز محدودی از سم تزریق می شود.
بوتاکس چیست؟
بوتاکس زیبایی (سم بوتولینیوم A) که توسط FDA در سال2002 تایید شد، یک نوع پروتئین خالص شده ای است که موقتاً خط های ریز و چروک های بین ابرو را کم می کند. این درمان توسط تزریق دز کمی از اسید بوتولینیوم که مستقیما به ماهیچه های پیشانی تزریق می شود، است که به آرام کردن پرش های عصبی کمک می کند و از انقباض عضله ها که منجر به خط انداختن روی پوست می شود جلوگیری می کند. در طول 10 روز یا بیشتر، بیمار می تواند در اطراف ناحیه ابرو، صاف شدن واضح خط های ابرو را ببیند و در نتیجه چهره جوانتری پیدا خواهد کرد.
از بوتاکس معمولا برای قسمت های دیگر صورت هم که در نهایت به دلیل افزایش سن دستخوش تغییر می شوند مثل چروک های پیشانی و دور چشم، نیز استفاده می شود. بیماران حتی ممکن است از این درمان برای اطراف بینی، قسمت پایینی صورت، چانه و اطراف گردن هم استفاده کنند.
وقتی بیماران زیر نظر تزریق کننده هایی که آموزش لازم را دیده اند بوتاکس انجام می دهند، از درمان های زیبایی که به فرم دادن صورت یا کم کردن زاویه فک کمک می کنند هم می توانند بهره ببرند.
آیا بوتاکس بیخطر است؟
تا حدود مشخصی، بوتاکس می تواند خطرناک باشد اگر توسط کسی که آموزش مناسب ندیده یا برای انجام این روش حساس به اندازه کافی باتجربه نیست انجام شود. بنابراین بله درست است، سم بوتولینیوم می تواند در دز بالا یا در دستان یک تزریق کننده آماتور خطرناک باشد. هرچند وقتی تزریقات حرفه ای بوتاکس در دزهای کمتر صورت می گیرد و یا یک فرد حرفه ای آن را انجام می دهد، روشی موثر و ایمن است.
بوتاکس چگونه انجام می شود؟
بوتاکس برای زیباسازی ممکن است برای محل های بیشتری در آن واحد داده شود و این بستگی به شرایط موضعی دارد که تحت درمان است. تجویز تزریق بوتاکس بهتر است توسط متخصص درمانی انجام شود حتی زمانی که مصارف زیبایی دارد.
وقتی که شما برای ماهیچه چشمی تزریق انجام می دهید، ممکن است نیاز به قطره چشمی، پماد، لنزهای مخصوص یا وسایل دیگری برای مراقبت از سطح چشمتان داشته باشید. به دستور پزشک عمل کنید.
اگر برای تعرق بیش از حد تحت درمان هستید، زیر بغلتان را حدود 24 ساعت قبل از تزریقتان با تیغ بتراشید. از ضدتعریق ها یا خوشبوکننده ها، 24 ساعت قبل از تزریق استفاده نکنید. از ورزش و خوردن غذاهای تند و نوشیدنی های الکلی از 30 دقیقه قبل از عمل بپرهیزید.
اثرات بوتاکس کوتاه مدت است. علائم شما ممکن است در طول سه ماه کاملا برگردد. بعد از تکرار تزریق، زمان بازگشت علائم شما کمتر و کمتر می شود به خصوص اگر بدن شما آنتی بادی سم بوتولینیوم را تولید کند.
به دنبال تزریق بوتاکس در بیش از یک مرکز درمانی تخصصی در آن واحد نباشید. اگر می خواهید ارائه دهنده های مراقبت های سلامتی خود را تغییر دهید، به ارائه دهنده جدید خود بگویید از تزریق بوتاکس قبلی شما چقدر زمان گذشته است.
عوارض جانبی بوتاکس
بوتاکس عموما بی خطر است و عوارض جانبی جزئی دارد که شامل این موارد است:
قرمزی
اغلب بیماران چند نوبت تزریق بوتاکس را انجام می دهند، بنابراین متخصص پوست می تواند از تمام ماهیچه های صورت که باعث ایجاد چروک می شوند مراقبت کنند. هرچند یک سوزن کوچک استفاده می شود ولی تزریقات بوتاکس می تواند باعث سوزش جزئی در پوست شود.
معمولا در بین بیماران رایج است که بلافاصله به محل تزریق و اطرافش توجه کرده و ببینید که قرمز شده است یا نه و تقریبا به نظر می رسد که بیمار دچار یک آفتاب سوختگی مختصر شده است.
التهاب
برخی از بیماران ما بعد از دریافت بوتاکس یک تورم یا التهاب خفیف را تجربه می کنند. ایجاد التهاب در میان بیمارانی که پوست حساس دارند متداول تر است. التهاب نمی تواند خیلی جدی باشد ولی به جای آن ممکن است پوست در محل تزریق کمی ورم کند مثل زمانی که زنبور کسی را نیش می زند. مثل قرمزی پوست، التهاب هم فقط باید به اطراف محل تزریق محدود باشد.
کبودی کمرنگ
اغلب متخصصین پوست هنگام تزریق بوتاکس خیلی آرام این کار را انجام می دهند و همانگونه که گفته شد سوزن مورد استفاده برای عمل تزریق تقریبا کوچک است. در حالی که خیلی از بیماران دچار عوارض بیشتری از قرمزی یا التهاب نمی شوند، برخی دچار کبودی کمرنگی می شوند، مثل تمام عوارض دیگر بوتاکس، هر کبودی هم باید خفیف باشد. هر تغییر رنگی که ایجاد می شود باید کمرنگ باشد و به راحتی با آرایش پوشانده شود.
عوارض جانبی غیر معمول بوتاکس
عکس العمل حساسیتی به بوتاکس
بوتاکس شامل فرم رقیق و خالص شده اسید بوتولینیوم می شود، این فرم از این اسید بی خطر است. هر چند در موارد نادر، بیمار ممکن است به بوتاکس عکس العمل آلرژیک نشان دهد. اگر بیماری که عمل بوتاکس را انجام داده است عوارض جانبی غیرعادی را مثل التهاب حاد (یا التهابی که فراتر و دورتر از نقطه تزریق پخش شود)، سرگیجه، کهیر و تنگی نفس را تجربه کند، باید این علائم را به دکتر خود گزارش کند و به دنبال علاج خود باشد.
پلک های پف کرده
هنگامی که سم بوتاکس به پیشانی یا ناحیه بین دو چشم منتقل شود، باعث پف کردن چشم ها می شود. یکی از دلایلی که افراد از بوتاکس استفاده می کنند، کاهش خط های افقی اخم و خط های پیشانی است. در چنین شرایطی، قسمتی از سم بوتاکس ممکن است به سمت پلک بالایی نفوذ کرده و عضله هایی که پلک را بالا نگاه می دارد را فلج کند. این باعث پف کردگی پلک می شود.
نارسایی بلع یا دشواری در قورت دادن غذا
از آنجایی که عکس العمل بیماران به بوتاکس می تواند متفاوت باشد، نارسایی بلع یا دشواری در قورت دادن غذا می تواند حتی بعد از یک تزریق کامل تخصصی پیش آید. در حالی که دز تزریق شده به یک بیمار می تواند کافی نباشد، می تواند برای دیگری بیش از اندازه قلمداد شود؛ این امر می تواند باعث پخش شدن اسید به ماهیچه های کنار محل تزریق شود. این عارضه جانبی معمولا بین 2 الی 10 روز از عمل پیش می آید و تقریبا خودش برطرف می شود.
سوالات متداول
چه اتفاقی می افتد اگر دزی را از دست بدهم؟
از آنجایی که بوتاکس اثر کوتاه مدت دارد و در بازه های زمانی زیادی تزریق می شود، از دست دادن یک دز می تواند مضر باشد.
چه اتفاقی می افتد اگر دز بیش از حد بزنم؟
با مرکز فوریت های پزشکی به شماره 115 یا مرکز کنترل سم به شماره 190 تماس بگیرید. علائم استفاده بیش از حد دارو ممکن است فورا پدیدار نشود ولی شامل مواردی چون ضعف ماهیچه، اختلال در بلع یا تنفس ضعیف می شود.
آیا بوتاکس دردناک است؟
شما ممکن است میزان کمی سوزش یا چیزی شبیه “نیشگون گرفتن” را حین تزریق حس کنید، این حس عمدتا بعد از چند ثانیه از بین می رود. سوزن هایی که در هر مرحله استفاده می شوند، خیلی نازک هسند و تعداد دفعات تزریق به محلی که نیاز به درمان دارد بستگی دارد.
آیا بوتاکس اعتیادآور است؟
هنگامی که بیماران بوتاکس تزریق می کنند، عادی است که هر 4 الی 6 هفته برای تزریق بعدی مراجعه کنند. این به معنای اعتیاد به بوتاکس نیست بلکه به این معناست که درمان های زیبایی دیگر برای این طراحی شده است که آنها به هدفشان دست یابند. از آنجایی که این درمان راه حل دائمی برای پوست های فرسوده نیست، نتایج ممکن است بین 6 تا 12 هفته از بین برود.
آیا بوتاکس صورت را فریز خواهد کرد؟
اگرچه بوتاکس با فریز کردن عضلات هدف کارش را انجام می دهد، دزهای پایین بوتاکس به قدری قوی نیست که کل صورت را بی حس کند یا باعث شود که شما کارکرد عضلات صورتتان (کارکردهایی مثل لبخند زدن یا حرکت دادن ابروها) را از دست بدهید.
یادتان باشد که بوتاکس برای این طراحی شده است که چروک های پوستتان را به تدریج صاف کند و سلامت صورت شما را تامین نماید که جوان به نظر برسید. این به معنای تغییر ناگهانی ظاهر شما نیست.
بعد از بوتاکس چه کارهایی را نباید انجام بدهم؟
بوتاکس ممکن است به دید و عمق ادراک شما آسیب بزند. از رانندگی و فعالیت های پرخطر تا زمانی که بدانید تزریق بوتاکس چقدر روی شما اثر می گذارد، اجتناب کنید. همچینین از برگشتن فوری به فعالیت های بدنی عادی خود که قبل از تزریق بوتاکس انجام می دادید، خودداری کنید.
نتایج بوتاکس چیست؟
تاثیر تزریق بوتاکس معمولا از یک تا سه روز بعد از درمان شروع می شود. با توجه به نوع مشکلی که در حال درمان شدن است، اثرات بوتاکس ممکن است سه ماه یا بیشتر باشد. برای حفظ کردن اثرات بوتاکس، به تزریقات منظم بعدی نیاز هست.
چه مدت عوارض جانبی بوتاکس ادامه می یابد؟
یکی از مزایای مهم درمان بوتاکس این است که چون عوارض جانبی آن معمولا خفیف است، کوتاه مدت هم باقی می ماند. قرمزی و التهاب اغلب ظرف ساعات کمی بعد از دریافت درمان برطرف می شود. از آنجایی که عوارض جانبی حاد و شدید نیستند، بیماران نیاز به فراغت و استراحت بعد از عمل بوتاکس ندارند بنابراین باید بتوانند تمام فعالیتهای معمول خود را بلافاصله از سر بگیرند. در حقیقت، خیلی از بیماران ما دوست دارند که جلسه تزریق بوتاکس خود را در تایم ناهاری خود داشته باشند.
