گودی و سیاهی دور چشم باعث خسته و پیرتر نشان دادن صورت می شود و به همین دلیل یکی از عواملی است که تأثیر زیادی در کاهش اعتماد به نفس افراد دارد. گودی و تیرگی اطراف چشم دلایل متفاوتی دارد که بیشتر آنها با افزایش سن و اشکال در سبک زندگی مرتبط می باشند. درمان گودی و سیاهی اطراف چشم شامل روش های متنوعی می شود که هرکدام طبق نظر پزشک و برحسب علت ایجاد این مشکل توصیه می شوند.
گودی و سیاهی دور چشم
گودی و سیاهی دور چشم یکی از مشکلاتی است که افراد زیادی با آن مواجه هستند. این تیرگی و سیاهی اطراف چشم اغلب به رنگ بنفش تیره، آبی یا قهوه‌ای به نظر می رسند و این تفاوت رنگ، به رنگ پوست شما برمی گردد. سیاهی یا تیرگی دور چشم، امری شایع است که اغلب مردم درگیر آن هستند و این عارضه به ندرت نگران کننده است، اما به دلایل زیبایی شناسی، اکثریت افراد به دنبال راهی برای خلاص شدن از شر تیرگی دور چشم خود هستند. گودی دور چشم نیز همچنین یک دغدغه‌ی زیبایی شناسی است و به ندرت به عنوان نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای جدی محسوب می شود. گودی دور چشم معمولاً بر اثر افزایش سن و کاهش قوام پوست به علت کاهش تولید کلاژن و الاستین ایجاد می شود.
گودی و سیاهی دور چشم ممکن است موقتی و به دلیل خستگی و کم خوابی ایجاد شود که در این صورت نیاز به درمان خاصی ندارد و با تغییر سبک زندگی قابل اصلاح است.
علت ایجاد گودی و سیاهی دور چشم چیست؟
درک علت و چگونگی ایجاد گودی و سیاهی دور چشم، اولین قدم برای درمان موفق این عارضه پوستی است. گودی و سیاهی دور چشم هیچ علت واحدی ندارد و ترکیبی از عوامل هستند که موجب ایجاد گودی و سیاهی دور چشم می شوند. دلایل احتمالی ایجاد گودی و سیاهی دور چشم عبارتند از:
پیری پوست ناشی از قرارگیری در معرض نور خورشید یا photoaging
یکی از اولین نشانه‌های افزایش سن و پیری، تغییرات پوستی است که در اطراف چشم رخ می دهد. این تغییرات معمولا از دهه سوم زندگی شروع می شوند. بسیاری از این تغییرات مستقبما به دلیل تاثیرات پیری ناشی از قرارگیری پوست در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید ایجاد می شوند. با این حال، سایر عوامل محیطی همچون سموم، سیگار کشیدن و آلودگی هوا نیز در پیری پوست بی تاثیر نیستند.
تاثیرات پلک زدن
پوست دور چشم و زیر آن نه تنها نازک و لطیف است، بلکه به دلیل فرآیند پلک زدن چشم نیز روزانه به طور مکرر تحت فشار زیادی قرار می گیرد. هر بار که ما پلک می زنیم، ۲۲ ماهیچه‌ی مختلف در اطراف چشم با هم کار می کنند تا بیش از ده هزار بار پلک زدن در روز را ایجاد کنند. ناحیه‌ی زیر چشم نیز نسبت به سایر نواحی صورت، چربی زیر جلدی و غدد چربی کمتری دارد.
افزایش رسوب ملانین
افزایش سن و پیری پوست اطراف چشم منجر به هایپرپیگمنتیشن (تیرگی) اطراف چشم، تورم و پف زیر چشم و ایجاد خطوط و چین و چروک ریز در دور چشم می شود. هایپرپیگمنتیشن همانطور که از نامش پیداست، به دلیل رسوب بیش از حد رنگدانه پوست ایجاد میشود که به آن ملانین گفته می شود. این حالت منجر به تغییر رنگ پوست و ایجاد تیرگی در زیر چشم میشود که در اغلب موارد پلک بالایی را نیز درگیر میکند. این حالت که اصطلاحا به آن «اثر پاندا» نیز می گویند، موجب می شود که چهره فرد همیشه مضطرب و خسته به نظر برسد.
استرس و اضطراب، کمبود خواب، اختلال در ریتم طبیعی شبانه روزی و افزایش سطح کورتیزول در بدن، همگی جزو مواردی هستند که می توانند منجر به افزایش رسوب ملانین شوند.
سایر عوامل موثر در ایجاد گودی و سیاهی دور چشم
این عوامل شامل شلی و افتادگی پوست، هایپرپیگمنتیشن پس از التهاب(تغییرات ثانویه پوست که پس از بروز یک بیماری التهابی پوست مانند اگزمای آتوپیک رخ می دهد) و گردش خون ضعیف موضعی می شود. نازک شدن طبیعی پوست به دلیل افزایش سن نیز موجب میشود تا شبکه‌ی رگ‌های خونی زیر چشم بیش از پیش نمایان شوند و زیر چشم‌ها تیره‌تر دیده شوند.
نشت مویرگی
گاها مویرگ‌های زیر جلدی پوست اطراف چشم ممکن است به بافت‌های اطراف نشت کنند. این بدان معناست که بخش هِم مولکول هموگلوبین (بخشی که حاوی آهن است) باعث یک واکنش التهابی موضعی می شود. افزایش استرس اکسیداتیو موجب تولید رادیکال‌های آزاد خطرناک شده و باعث مرگ سلول‌های موضعی و پاکسازی سلولی می شود. نهایتا، هموسیدرین که یک نوع پیچیده از فریتین است، در پوست رسوب می کند. این امر می تواند باعث آبی یا خاکستری رنگ شدن پوست زیر چشم‌ها شود.
التهاب پوست و پف زیر چشم
وجود التهاب در پوست می تواند آن را قرمز و متورم نشان دهد و باعث ایجاد پف زیر چشم شود. این حالت غالبا به دلیل هیدراتاسیون ضعیف پوست رخ می دهد.
گودی دور چشم ممکن است بدلیل ترکیبی از عادات مرتبط با سبک زندگی ایجاد شود. این عادات شامل سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی می شود. داشتن رژیم غذایی پر نمک نیز می تواند باعث کم آبی پوست شود. برخی عوامل مرتبط با تغییرات فصلی مانند تب یونجه و آلرژی فصلی نیز می توانند باعث تشدید ایجاد گودی و پف زیر چشم شوند. در نتیجه‌ی آلرژی فصلی نیز اگر چشم‌های شما خارش داشته باشند و شما مرتبا چشم‌هایتان را بمالید، این امر می تواند وضعیت را بدتر کند.
افزایش سن نیز به طور طبیعی موجب کاهش میزان تخلیه‌ی لنفاوی پوست می شود، همین امر موجب تجمع موضعی آب در زیر بافت‌های پوست اطراف چشم می شود. قرار گرفتن مداوم در معرض اشعه فرابنفش خورشید نیز این تاثیرات را تشدید کرده و در عین حال باعث ایجاد خطوط ریز و چین و چروک پوستی می شود.
کاهش کلاژن
چین و چروک دور چشم نیز عمدتا بدلیل کاهش تولید کلاژن ایجاد میشوند که این امر ارتباط مستقیمی با افزایش سن و افزایش تخریب کلاژن دارد.
کاهش الاستین
همچنین با افزایش سن، تولید الاستین نیز کاهش می یابد. الاستین جزو پروتئین‌های ساختاری پوست است که به گروهی بنام گلیکوزآمینوگلیکان‌ها (GAGs) تعلق دارد که این گروه شامل کندرویتین سولفات (CS)، هپاران سولفات (HS) و هیالورونیک اسید(HA) می شود. افزایش سن، موجب کاهش سطح گلیکوزآمینوگلیکان‌ها (GAGs) شده و در نتیجه باعث کاهش الاستین پوست میشود. در اثر این امر، پوست قدرت جذب و حفظ آب خود را از دست می دهد و شکننده‌تر و آسیب پذیرتر می شود.
علل مضاعف
کمبود خواب، مالیدن مداوم چشم‌ها به دلیل آلرژی‌های چشمی مانند تب یونجه و سیگار کشیدن نیز می توانند منجر به سیاهی دور چشم شوند. سیاهی دور چشم می تواند بدلیل عوارض جانبی مصرف برخی از داروها نظیر قطره‌های چشمی که برای درمان گلوکوم استفاده می شود، ایجاد شود.
پزشک چه درمان‌هایی را برای رفع گودی و سیاهی دور چشم توصیه می کند؟
پزشک بسته به تشخیص علت ایجاد گودی و سیاهی دور چشم، درمان‌هایی را به شما توصیه خواهد کرد که می تواند شامل موارد زیر باشد.
استفاده از کرم روشن کننده و سفید کننده پوست
برای روشن‌تر کردن هایپرپیگمنتیشن (تیرگی) زیر چشم، متخصص پوست ممکن است استفاده از کرم‌های روشن کننده پوست حاوی آزلائیک اسید، کوژیک اسید، گلیکولیک اسید یا هیدروکینون را برای شما تجویز کند. برخی از این کرم‌های روشن کننده و سفید کننده پوست که حاوی درصد کمتری از این مواد فعال هستند، به صورت بدون نسخه در دسترس هستند.
لیزر درمانی
لیزرتراپی از انرژی گرمایی برای از بین بردن سلول‌های آسیب دیده استفاده می کند و می تواند رنگدانه‌های تیره‌ی زیر چشم را هدف قرار دهد. علاوه بر روشن‌تر کردن رنگ پوست تیره‌ی اطراف چشم، لیزر تراپی می تواند باعث تحریک تولید کلاژن جدید نیز بشود.
لایه برداری شیمیایی
متخصص پوست ممکن است لایه‌برداری شیمیایی سبک پوست را نیز برای روشن‌تر کردن تیرگی اطراف چشم توصیه کند. لایه‌برداری شیمیایی شامل استفاده از گلیکولیک اسید ، رتینوئیک اسید یا هیدروکینون میشود. همچنین ممکن است متخصص پوست شما لایه‌برداری با ترکیب سالیسیلیک اسید، اسید لاکتیک و رزورسینول را نیز به شما توصیه کند.
بلفاروپلاستی
جراح پلاستیک، جراح اکولوپلاستیک و یا جراح پوست میتواند طی روش بلفاروپلاستی پلک تحتانی، به روش جراحی چربی زیر پوست را بردارد. این روش میتواند با کاهش سایه‌ی ایجاد شده توسط پلک، تیرگی دور چشم را نیز کاهش دهد.
تزریق فیلرهای پوستی
فیلرهای پوستی مبتنی بر هیالورونیک اسید مانند ژوویدرم را میتوان توسط چشم پزشک، متخصص پوست، جراح پلاستیک و یا پزشک آموزش دیده به بافت زیر چشم تزریق کرد. تزریق این فیلرها، کاهش حجم بافت زیر چشم را جبران کرده و می تواند گودی و سیاهی دور چشم را کاهش دهد.
تزریق بوتاکس
در بیمارانی که فعالیت عضله پرتارسال بر فرم لبه‌ی زیر اوربیتال آنها تاثیر می گذارد، استفاده‌ی دقیق و حساب شده از بوتاکس میتواند در کاهش ظاهر گودی و تیرگی اطراف چشم آنها موثر باشد.
پلاسمای غنی از پلاکت
امروزه از روش درمانی پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای درمان سیاهی دور چشم و کاهش خطوط و چین و چروک اطراف چشم استفاده می شود. این روش درمانی در یکدست کردن رنگ پوست زیر چشم تاثیر بسزایی دارد.
پیوند چربی اتولوگ
در موارد نازک و شفاف بودن پوست زیر چشم، می توان از روش درمانی پیوند چربی اتولوگ برای رفع گودی و سیاهی دور چشم استفاده کرد.
انواع کرم های پوستی برای رفع گودی و سیاهی اطراف چشم
متخصصات پوست استفاده از کرم‌هایی را توصیه می کنند که حاوی مواد زیر باشند:
سرامید
سعی کنید از کرم‌های حاوی سرامید استفاده کنید. سرامید به عنوان مرطوب کننده عمل میکند و به جذب آب در پوست کمک میکند. اعتقاد جامعه پزشکی بر این است که هیالورونیک اسید می تواند هزار برابر وزن خود آب جذب کند. از این رو، میتوان از فیلرهای هیالورونیک اسید نیز استفاده کرد.
ویتامین B3 (نیاسین آمید)
ویتامین B3 (نیاسین آمید) قرمزی پوست را کاهش داده و تولید کلاژن را تحریک می کند. کلاژن جزو پروتئین‌های اصلی در بدن است و بخش عمده‌ی بافت همبند پوست، ماهیچه‌ها، مفاصل و رباط‌ها را تشکیل می‌دهد. کلاژن را می توان به عنوان داربست پوست در نطر گرفت. از اینرو، این ماده به عنوان داربست میتواند بهتر از پوست حمایت کند.
رتینوئید
می توان با احتیاط از رتینوئیدها برای کمک به لایه‌برداری پوست درهایپرپیگمنتیشن (تیرگی اطراف چشم) استفاده کرد. رتینوئیدها تولید کلاژن را نیز تحریک می کنند.
سایر ویتامین‌ها
کرم‌های حاوی سایر ویتامین‌ها اعم از ویتامین A، C و E نیز می توانند به رفع تیرگی دور چشم کمک کنند. ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی پوست عمل میکند و برای سلامتی پوست مفید است. هر سه این ویتامین‌ها تولید کلاژن را نیز تحریک میکنند.
آزلاییک اسید
گاها از اسید آزلاییک به دلیل مهار آنزیم تیروزیناز مورد نیاز برای ساخت ملانین استفاده می شود.
کوژیک اسید
کوژیک اسید که از قارچ‌ها بدست می‌آید، در کاهش هایپرپیگمنتیشن موثر عمل می کند.
کافئین
کافئین، بله کاملا درست شنیدید. گذاشتن چای کیسه‌ای استفاده شده در زیر چشم نیز می تواند موثر باشد، به این دلیل که کافئین موجود در آن منقبض کننده عروق است و به همین دلیل باعث تنگ شدن عروق خونی ریز نزدیک به سطح پوست میشود. این امر باعث کاهش جریان خون در سطح پوست می شود. از سوی دیگر میتوانید حتی از کرم‌های دور چشم حاوی کافئین نیز استفاده کنید.
پیدا کردن محصول مناسب برای درمان گودی و سیاهی دور چشم کار دشواری است چرا که انواع مختلفی از آنها امروزه در بازار موجود هستند. از این رو، می توانید در این مورد از پزشک خود مشورت بگیرید تا بهترین محصول را به شما معرفی کند.
روش‌ها و درمان های خانگی برای پیشگیری و درمان گودی و سیاهی دور چشم
بیشتر بخوابید.
اکثر افراد بزرگسال باید شب‌ها ۷ الی ۸ ساعت بخوابند. خواب کافی می تواند رنگ پوست را روشن‌تر کرده و تیرگی اطراف چشک را نیز کاهش دهد.
مقدار زیادی آب مصرف کنید.
مصرف روزانه آب برای مردان ۱۳ لیوان و برای زنان ۹ لیوان توصیه می شود. اگر آب معمولی را دوست ندارید میتوانید از آب گازدار یا طعم‌دار نیز استفاده کنید تا پوست و بدنتان را هیدراته نگهدارید.
استفاده از کمپرس سرما
گذاشتن کیسه یخ بروی چشم‌ها موجب منقبض شدن رگ‌های خونی زیر پوست می شود و باعث می شود مویرگ‌ها دیده نشوند و سیاهی دور چشم نیز کاهش پیدا کند.
به طور روزانه از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
هر زمان که قصد بیرون رفتن دارید و حتی در موقع رانندگی، از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. استفاده از کرم ضد آفتاب به جلوگیری از سرطان پوست، پیری زودرس و هایپرپیگمانتاسیون کمک می کند و سیاهی دور چشم را نیز کاهش می دهد.
زمانی که می خوابید سر خود را در موقعیت بالاتری قرار دهید.
بالا نگه داشتن سر در هنگام خواب، از تجمع مایعات در زیر چشم جلوگیری می کند. تجمع مایعات در زیر چشم باعث می شود صبح به هنگام بیداری، زیر چشم‌هایتان پف کرده و تیره شده باشند.
سایر درمان‌های خانگی برای رفع گودی وسیاهی دور چشم :
- دریافت فیشیال صورت
- گذاشتن چای کیسه‌ای یا خیار بر روی چشم‌ها
- گذاشتن سیب زمینی دور چشم‌ها
- ترک سیگار
- کاهش مصرف مشروبات الکلی و نمک
- استفاده از محصولات مراقبت از پوست حاوی آنتی اکسیدان
- مصرف غذاهای غنی از آهن
